Αναβίωση παράδοσης και μνήμης στον Προφήτη Ηλία Λεσινίτσας (φωτογραφίες + βίντεο)

Η συγκεκριμένη δράση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των διήμερων θρησκευτικών και εορταστικών εκδηλώσεων που έλαβαν χώρα στη Λεσινίτσα στις 20-21 Ιουλίου 2024 σε συνεργασία με τον Σύλλογο «Λεσινίτσα Τουριστικός Προορισμός». Οι εκδηλώσεις περιλάμβαναν επίσης την εορτή της Αγίας Παρασκευής στο Κωτσιάτι στις 21 Ιουλίου (η μνήμη της τιμάται στις 26 Ιουλίου) και την τέλεση Ακολουθίας στον Άγιο Νικόλαο στο Λεσκοβέτσι την ίδια ημέρα.

Όταν πριν από δύο χρόνια, στις 20 Ιουλίου 2022, δημοσιεύσαμε μια φωτογραφία του 1959 που παρουσιάζει επτά νεαρές Λεσινιτσιώτισσες να έχουν ανέβει στον Αηλιά για τη γιορτή του, γεννήθηκε μέσα μας η ιδέα και η επιθυμία να ανεβούμε κι εμείς και να τελέσουμε μια Θεία Λειτουργία ώστε να αναβιώσουμε αυτή την όμορφη παράδοση.

Η φωτογραφία γράφει πίσω 20 Ιουλίου 1959. Τραβηγμένη ψηλά στον Αηλιά.

Σε μία από τις ακολουθίες που πραγματοποιήσαμε στο χωριό, στις λεγόμενες «Λειτουργικές Αναγεννήσεις της Λεσινίτσας», όπως τις αποκαλεί ο πατέρας Νικόδημος, μοιραστήκαμε τη σκέψη μας μαζί του. Εκείνος την αγκάλιασε με θέρμη και μας υπενθύμιζε συχνά να την πραγματοποιήσουμε, μέχρι που φέτος επιτέλους έγινε πραγματικότητα.

Η πρόσκλησή μας όριζε ως σημείο συνάντησης τον Άγιο Δημήτριο στο Σιματάτι στις 20 Ιουλίου 2024 και ώρα 5 π.μ.

Την προηγούμενη ημέρα, 19 Ιουλίου, ανεβήκαμε για να προετοιμάσουμε το εκκλησάκι για την επερχόμενη εκδήλωση. Καθαρίσαμε όσο μπορούσαμε το σχεδόν ανύπαρκτο πλέον μονοπάτι και τον ναό από τα κλαδιά και τα χορτάρια, εξασφαλίζοντας ότι ο χώρος θα ήταν έτοιμος για την επόμενη ημέρα.

Το μονοπάτι προς τον Προφήτη Ηλία.
Πανοραμική θέα από ψηλά. Στο βάθος η Λίμνη και ο Μπιλός-Λιτσάτι.
Καθαρισμός στο εκκλησάκι.

Ανήμερα της γιορτής του Προφήτη στις 20 Ιουλίου, δέκα άτομα ξεκινήσαμε την πεζοπορία μέσα στην πρωινή δροσιά της Λεσινίτσας. Καθώς ανεβαίναμε η εικόνα που αντικρίζαμε ήταν μαγευτική. Το χάραμα φώτιζε την πανοραμική θέα του χωριού στα πόδια μας και η συγκίνηση μας ήταν στο ζενίθ.

Προετοιμασία για αναχώρηση.
Ανάβαση στο μονοπάτι προς τον Προφήτη Ηλία.
Λίγο πριν την Ανατολή του Ηλίου.
Μια μικρή ανάπαυλα για ξεκούραση.
Ο πατήρ Νικόδημος πάντα πρωτοπόρος σε τέτοιου είδους δράσεις.
Η ανάβαση σε μερικά σημεία είναι αρκετά δύσκολη.

Κατά τη διάρκεια της ανάβασης, σταματήσαμε σε ένα σημείο ιδιαίτερης σημασίας. Εκεί, τελέσαμε τρισάγιο στη μνήμη του Γιώργου (Γάκη) Κάλλη, ο οποίος είχε χάσει τη ζωή του στα βράχια του Αηλιά πολλά χρόνια πριν.

Τρισάγιο στη μνήμη του Γιώργου (Γάκη) Κάλλη.

Μετά από μία ώρα περίπου προσεγγίσαμε το εκκλησάκι. Φτάνοντας, αντικρίσαμε πρώτα τον μεταλλικό σταυρό μεγάλων διαστάσεων που είχε κατασκευάσει και δωρίσει ο Βασίλης (Τσίλης) Γάτσιος του Κυριάκου. Ο σταυρός αυτός είχε τοποθετηθεί εκεί από τον Κώστα και τον Γιώργο Γάτσιο την άνοιξη του 2007. Πέραν του σταυρού, υπήρχαν επιπλέον σκαλιστές μαρμάρινες εικόνες του Προφήτη Ηλία, φιλοτεχνημένες με πολύ μεράκι από τον ίδιο τον Βασίλη. Την ίδια εποχή να σημειώσουμε ότι είχε ανακατασκευαστεί από τον Σταύρο Τσέκο μέρος του τοίχου στο εκκλησάκι που είχε υποστεί ζημιές στο πέρασμα των χρόνων.

Άφιξη στο εκκλησάκι.

Επανερχόμενοι στα της 20ης Ιουλίου, μετά τις απαραίτητες ετοιμασίες και τον σημαιοστολισμό, ο πατέρας Νικόδημος ξεκίνησε τον Όρθρο και στη συνέχεια ακολούθησε η Θεία Λειτουργία σε μία κατανυκτική ατμόσφαιρα. Ο λειτουργός μίλησε με συγκινητικά λόγια, παρομοιάζοντας τους παρόντες με τον Προμηθέα, τιμωρημένο και δεμένο στα βράχια του Καυκάσου. Εμείς ήμασταν γαντζωμένοι στα βράχια του Αηλιά, προσευχητικά και ένα βήμα πιο κοντά στον Δημιουργό.

Ο σταυρός στον Αηλία, πλαισιωμένος από την Ελληνική και την Βυζαντινή σημαία.
Προετοιμασίες για την έναρξη της τελετής.
Έναρξη τελετής.
Θεία Λειτουργία.
Θεία Λειτουργία.
Θεία Λειτουργία.
Θεία Κοινωνία.

Μοίρασμα αντίδωρου.
Ο πατήρ Νικόδημος στο κήρυγμά του.

Ο πατέρας Νικόδημος ανέφερε επίσης και τη σημασία της ιερότητας των χώρων από την αρχαιότητα έως και σήμερα. Η λατρεία του προφήτη Ηλία πάνω στις κορυφές των βουνών είναι υπόλειμμα της αρχαίας θρησκείας του Δωδεκάθεου, καθώς ο Προφήτης ταυτίστηκε με τον Ήλιο (‘Ηλιος-Ηλίας). Στην αρχαιότητα ο Ήλιος με τη θεϊκή ιδιότητα ταυτιζόταν με τον Δία, ο οποίος είχε ιερά και λατρευόταν πάνω στις βουνοκορφές. Έτσι, στη θέση των ναών του Δία που βρίσκονταν στις κορυφές των βουνών κτίστηκαν τα εκκλησάκια του προφήτη Ηλία.

O Ήλιος στην αρχαιότητα ταυτιζόταν με τον Δία, ο οποίος λατρευόταν πάνω στις βουνοκορφές.

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας τηρώντας τις παραδόσεις μας ακολουθήσαμε και το παλιό έθιμο, φέρνοντας μαζί μας φρέσκα καρύδια ώστε να τα ευλογήσει ο ιερέας και να τα σπάσουμε βάφοντας τα χέρια μας από τις πράσινες φλούδες όπως επιβάλει το έθιμο. Η παράδοση λέει ότι στις 20 Ιουλίου τα καρύδια «δένουν», δηλαδή στερεοποιούν τον καρπό. Αυτή η παράδοση θυμίζει στους μεγαλύτερους έντονα την παιδική τους ηλικία, όταν περιμένανε με ανυπομονησία να ανέβουν στον Αηλιά και να φάνε τα φρέσκα καρύδια που ήταν ένας μικρός θησαυρός.

Ο καρπός του καρυδιού με την φλούδα, όπως επιτάσσει το έθιμο ανήμερα του Αηλιός.
Η ευλογία των καρυδιών.

Στο τέλος της τελετής, ο πατέρας Νικόδημος συνεχάρη την ομάδα μας για την πρωτοβουλία και τις δράσεις μας γενικότερα. Ευχήθηκε υγεία, την ευλογία του Προφήτη Ηλία και του χρόνου να είμαστε πάλι εκεί, ακόμη περισσότεροι.

Η σημαία της ομάδας μας.
Αναμνηστική φωτογραφία. Εικόνα από drone.

Μετά τις καθιερωμένες αναμνηστικές φωτογραφίες ξεκινήσαμε την κατάβαση. Αν και πιο εύκολη, δεν έλλειψαν οι στιγμές ξεκούρασης και οι συζητήσεις στη σκιά των δέντρων καθώς η ζέστη άρχισε να γίνεται πιο έντονη. Μετά από περίπου 45 λεπτά επιστρέψαμε όλοι σώοι και αβλαβείς στο σημείο εκκίνησης στον Άγιο Δημήτριο. Στη συνέχεια μεταβήκαμε στο σπίτι του Ανέστη Μήτση όπου και γευματίσαμε.

Κατάβαση από τον Προφήτη Ηλία.
Μικρή ανάπαυλα και συζήτηση.
Μικρή ανάπαυλα και συζήτηση.
Στο σπίτι του Ανέστη Μήτση.

Ευχαριστούμε θερμά όσους μας βοήθησαν και συνέβαλλαν στην πραγματοποίηση αυτής της δραστηριότητας. Τον συγχωριανό μας Βαγγέλη Τούλιο που διατηρεί καφέ-μπαρ στους Αγίους Σαράντα (Murgana café – bar) και στηρίζει ανελλιπώς τις δράσεις μας όποτε του το ζητήσουμε, έτσι και τώρα μας προσέφερε αναψυκτικά και μπύρες για μετά την πεζοπορία, τον Γιώργο Γάτσιο που συμμετείχε στην οργάνωση και προσέφερε τα κρέατα, αλλά δεν μπόρεσε να είναι μαζί μας λόγω κωλύματος της τελευταίας στιγμής, τον Ανέστη Μήτση που μας φιλοξένησε μετά την πεζοπορία σπίτι του και τον Σταύρο Μικέλη που βοήθησε στην προετοιμασία του γεύματος.

Ευχαριστούμε βεβαίως όσους μας ακολούθησαν στην ανάβαση και την Λειτουργία στον Αηλιά. Τον πατέρα Νικόδημο Καρκασίνα για το σθένος και τη δύναμή του, τον Λεωνίδα Παππά, πρώην Πρόεδρο της Ομόνοιας, που δίνει το παρών στις περισσότερες εκδηλώσεις μας και αγαπά το χωριό μας σαν το δικό του, τον Ελλαδίτη δάσκαλο και δημοσιογράφο Γεώργιο Κυριακού, θερμό υποστηρικτή των Βορειοηπειρωτών, που ταξίδεψε από την Αθήνα για το σκοπό αυτό, δύο νέα παιδιά από τη Λιβαδειά, τον Στέλιο Μάρη και τον Βασίλη Γκούντη, τον Γιάννη Γκατζιγιάννη, τον Χαράλαμπο Γέρο που μας οδήγησε με ασφάλεια στο μονοπάτι και τον μικρότερο της παρέας, Λεωνίδα Σέκκα.

Μακάρι να αξιωθούμε να ανεβαίνουμε κάθε χρόνο στον Αηλιά, αναβιώνοντας τις παραδόσεις της κοινής μας πίστης και ιστορίας!

Χρόνια πολλά σε όλους με Υγεία!

Άρης Χρήστος Μπίτας

Οδυσσέας Σέκκας